Деярли бир ой давом этган музокаралардан сўнг Европа давлатлари етакчилари ниҳоят Украинада содир бўлаётган воқеалар муносабати билан Россияга қарши санкцияларнинг олтинчи пакетини тасдиқлашга муваффақ бўлди. Европа Иттифоқи Россия нефтига қисман эмбарго жорий этишга рози бўлди. Янги чекловлар доирасида, шунингдек, Сбербанкни SWIFT тизимидан узиш, Россия телеканалларининг ЕИ ҳудудида кўрсатувини тақиқлаш, уюшма ҳудудидаги активлари музлатиладиган шахслар рўйхатини кенгайтириш ҳам режалаштирилмоқда.
Брюсселдаги саммитнинг биринчи куни якунларига кўра, мамлакатлар Россия нефтининг импортини қисман тақиқлаш бўйича келишиб олди. Европа кенгаши раҳбари Чарлз Мишелнинг айтишича, тақиқ Россиядан импорт қилинадиган нефть ҳажмининг учдан икки қисмига таъсир қилади. ЕИ бу санкциялар пакетини май ойи бошидан бери муҳокама қилмоқда.
«Россия нефтини Европа Иттифоқига экспорт қилишни тақиқлаш бўйича келишув. Бу зудлик билан Россиядан нефть импортининг учдан икки қисмидан кўпроғини қоплайди ва бу катта молиялаштириш манбасини қисқартиради», деди Мишел. Эмбаргонинг маъқулланиши ҳақидаги маълумотлар пайдо бўлгандан сўнг, нефть нархи бир баррель учун 118 доллардан ошди. 31 май, сешанба куни эрталаб июль фьючерслари нархи 122 долларгача кўтарилди.
Кейинчалик, матбуот анжумани чоғида Мишел аниқлик киритдики, тақиқ хомашёни қувурлар орқали етказиб беришга тааллуқли эмас, аммо бундай қарор вақтинчалик бўлади. Унинг сўзларига кўра, ЕИ давлатлари 2022 йил охиригача Россиядан нефть импортини деярли тўлиқ қисқартиришни режалаштирмоқда.
Ўз навбатида, Европа Комиссияси (ЭК) раҳбари Урсула фон дер Леен нефть эмбаргоси ҳақидаги қарорни олқишлашини маълум қилди, бунинг натижасида Россиядан Европа Иттифоқига нефть импорти охиригача тахминан 90 фоизга қисқаради. Германия ва Польша ҳам нефть қувури орқали хомашё олишдан бош тортмоқчи ва шу тариқа ЕИ учун Россия нефтининг ягона манбаи етказиб бериладиган нефть ҳажмининг 10 фоизини ташийдиган Дружба қувурининг жанубий тармоғи бўлади.
Мамлакатлар, шунингдек, имкон қадар тезроқ «Россия гази, нефть ва кўмирга қарамликни тугатишга» келишиб олдилар. Бунинг учун REpowerEU узоқ муддатли режаси ишлаб чиқилган. У тўрт бандни ўз ичига олади: энергияни тежаш, Россиянинг қазиб олинадиган ёқилғидан воз кечиш ва қайта тикланадиган энергия манбаларига катта инвестициялар. Умуман олганда, 2029 йилгача Россиянинг энергетика ресурсларидан бутунлай воз кечиш учун 300 миллиард евро керак бўлади.
Сбербанк SWIFT'дан узилади
Янги санкциялар тўпламининг яна бир банди Сбербанкнинг маълумотларни узатиш ва SWIFT тўловларини амалга ошириш учун банклараро тизимдан узилиши бўлади - деди Мишел.
Бундан ташқари, Россия банкини санкциялар пакетига киритиш нияти май ойи бошида муҳокама қилинган эди. Дастлаб Германия Сбербанкга нисбатан қаттиқ санкциялар киритилишига қарши чиқди: Берлинда улар SWIFT'дан узилиш Сбербанк билан энергия билан боғлиқ молиявий операцияларга халақит бериши мумкинлигидан қўрқишди, аммо кейин Германия ҳукумати муқобил энергия етказиб берувчиларни топди.
Сбербанк аллақачон санкциялар банк ишига ҳеч қандай таъсир қилмаслигини маълум қилган
Сбербанкнинг ўзи иш одатдагидек давом этаётганига ишонтирди. Қайд этилишича, Европа Иттифоқининг Россияга қарши санкцияларининг олтинчи пакети доирасида келишилган SWIFT'дан узилиш халқаро ҳисоб-китоблардаги мавжуд вазиятни ўзгартирмайди. «SWIFT'дан узилиш халқаро ҳисоб-китоблардаги мавжуд вазиятни ўзгартирмайди. Ички транзакциялар SWIFT'га боғлиқ эмас ва банк томонидан стандарт режимда амалга оширилади», - деб ишонтирди молия институти.
Март ойи бошида ЕИ давлатлари Россиянинг етти банкини SWIFT тизимидан узишга келишиб олдилар: ВТБ, Россия ва Открытие, шунингдек Новикомбанка, Промсвязьбанка, Совкомбанка ва ВЭБ.РФ.
Руслар учун Европа Иттифоқида кўчмас мулк сотиб олиш бўйича тақиқ қўймасликка қарор қилди
Россияга қарши санкцияларнинг олтинчи тўпламининг якуний матни Европа Иттифоқи мамлакатларида руслар учун кўчмас мулк сотиб олишни тақиқлашни истисно қилди. Bloomberg хабарига кўра, ЕИ Кипр босими туфайли шундай қарор қабул қилишга мажбур бўлган. Инвестициялар эвазига иккинчи Кипр фуқаролигини олиш дастури 2020 йилда бекор қилинмагунча руслар орасида машҳур эди. 13 йил давомида Кипр 2886 нафар русга фуқаролик берди.
Европа Иттифоқи давлатлари узоқ вақт давомида олтинчи санкциялар пакети масалалари бўйича консенсусга кела олмади
Умуман олганда, Россияга қарши олтинчи санкциялар тўплами апрель ойининг охирида ишлаб чиқила бошланди ва май ойининг бошидан бери Европа давлатлари унга нефть эмбаргосини киритиш масаласини фаол муҳокама қилмоқдалар, бу эса Россия Федерациясининг энг муҳим қисмига айланди. Дастлаб, ресурсларни импорт қилишни тўлиқ тақиқлаш таклиф қилинди. Аммо Еврокомиссия раҳбари Урсула фон дер Леен Россия нефтига зудлик билан тақиқ қўйишга қарши чиқди: у Европа Иттифоқи тўлиқ ва зудлик билан эмбарго жорий қила олмаслигини айтди.
Венгрия ҳам зудлик билан тақиқланишига рози бўлмади: мамлакат Россия углеводородларини етказиб беришга жуда боғлиқ. Бироқ 30 май куни Бош вазир Виктор Орбан Венгрия ёқилғи етказиб бериш учун кафолатлар берганидан кейин олтинчи санкция пакетини қўллаб-қувватлашини айтди ва кейинроқ унинг мамлакати нефть эмбаргосидан озод қилинганини таъкидлади.
Кейинчалик Европа Кенгаши Россия нефтини Дружба қувури орқали олиб киришни тақиқлашни санкцияларнинг олтинчи пакети лойиҳасига киритмасликка қарор қилди. Шунга қарамай, ҳужжат денгиз орқали нефть етказиб беришга эмбаргони ўз ичига олган. Тахминларга кўра, бундай чора денгизга чиқиш имкони бўлмаган Европа Иттифоқи давлатлари, биринчи навбатда Венгрияга ёқилғи етказиб бериш масаласига техник ечим топиш учун вақт орттириш имконини беради.
Шу билан бирга, Bloomberg ҳисоб-китобларига кўра, Россия Европа Иттифоқининг нефть эмбаргоси туфайли нефть даромадларидан тахминан 22 миллиард доллар йўқотади. Бироқ, Россия Венгрия, Словакия ва Чехияга Дружба нефть қувури орқали етказиб беришдан тушадиган йиллик даромаддан 10 миллиард доллар тежашга қодир.
Россия нефть учун янги импортчиларни қидирмоқда
Россияда улар бошқа харидорларни топиш ҳақида гапира бошладилар. Мисол учун, Россиянинг Венадаги халқаро ташкилотлардаги доимий вакили Михаил Улянов Москва бошқа импортчиларни топиши мумкинлигини маълум қилди. Бош вазир ўринбосари Александр Новак аввалроқ айтганидек, Россия аллақачон бир қанча янги нефть импортёрларини топди, шунингдек, Осиё-Тинч океани минтақасига етказиб бериш ҳажмини оширди. «Биз, албатта, янги харидорлар борлигини, жумладан, бошқа йўналишлар, жумладан, Осиё-Тинч океани минтақасидаги етказиб берувчиларга нефть экспорти ҳажмининг ошишини кўряпмиз», деди у
Осиё биринчи марта ортда қолди. Апрель ойида Европа нефтнинг энг йирик харидори сифатида Хитой ва Ҳиндистон катта чегирмалардан фойдаланиш учун Россиядан миллионлаб баррель нефть сотиб олди. Kpler маълумотларига кўра, 26 май ҳолатига кўра, танкерлар тахминан 57 миллион баррель Urals нефти ва 7,3 миллион баррель Россиянинг Узоқ Шарқ нефть ESPO нефтини ташиган, февраль охирида эса бор-йўғи 19 миллион баррель Urals ва 5,7 миллион баррель ESPO бор эди.