Келгуси йилларда Ғарб Россия энергетика ресурсларига нисбатан эмбаргони бекор қилмайди, бундан ташқари, чекловлар янада қаттиқлашиши мумкин, деб таклиф қилди, Ресурс ва энергия бозори халқаро эксперти Владимир Демидов. Унинг қўшимча қилишича, бу фақат энергия инқирозини янада кучайтириши мумкин. Мутахассис Лента.ру билан суҳбатда жаҳон нефть бозоридаги вазиятни 1970 йиллардаги инқироз билан таққослади ва бу сафар у узоқроқ давом этиши мумкинлигини қайд этди.
Аввалроқ, Халқаро энергетика агентлиги ҳозирги энергетика инқирози 1970 ва 1980 йиллардаги нефть инқирозидан анча катта эканлигини ва анча узоқ давом этиши мумкинлигини айтган эди.
Глобаллашув муаммолари
«Бу ҳолат, энергетика инқирозининг шиддати глобаллашув даражаси ва иқтисодиётларнинг интеграциялашуви билан боғлиқ», - деб ҳисоблайди таҳлилчи.
Агар 1970 йиллардаги инқироз ҳақида гапирадиган бўлсак, унда Эронда инқилоб юз берди ва мамлакат ташқи бозорларга нефть етказиб беришни тўхтатди, бу нархларнинг сезиларли сакрашига олиб келди ва етказиб бериш занжирларида кечикишлар ва узилишларга олиб келди. Аммо бугунгидек катта миқёсда эмас
Владимир Демидов таҳлилчи
Эрон, Демидов эслаганидек, Европа ва Қўшма Штатларга нефть етказиб берган, аммо асосий етказиб берувчи эмас эди: ўшанда Россия ва Саудия Арабистони етказиб бериш бўйича ҳам етакчи бўлган. Шундай қилиб, сезиларли экспорт ҳажмига қарамай, Эрон глобал етказиб берувчи эмас эди. Ҳозирги Россиядан фарқли ўлароқ.
«24 февралгача Россия нефть қазиб олиш ва сотиш бўйича иккинчи ўринда эди ва бу инқирозга сабаб бўлди. Иқтисодиётларнинг бир-бирига интеграциялашуви жуда кучли бўлиб чиқди. Нефть нархининг ошиши табиий равишда етказиб бериш занжирлари, транзакциялар ва тўловлар узилишига, инфляциянинг ошишига олиб келди, ўйинчилар ўртасидаги ишонч даражасини пасайтирди ва умуман олганда, мамлакатлар ўртасидаги савдо даражасининг умумий пасайишига олиб келди», деб тушунтирди Демидов.
Унинг фикрича, яқин вақтгача Россиядан нефтга тўлақонли эмбарго жорий этилмаган, бундай шартнома фақат Россия хом ашёсини барибир катта миқдорда истеъмол қилмаган давлатлар томонидан имзоланган: булар Канада, Буюк Британия, ва АҚШ. Бошқа давлатлар шунчаки тўғридан-тўғри етказиб беришдан қочишга ҳаракат қилишди, аммо нефть миқдори ҳали ҳам камаймади.
Буларнинг барчаси натижасида фақат нарх ошди. Нефть аввалгидек, фақат кўпроқ воситачилар орқали оқади, табиийки, бу барча мижозлар учун якуний маҳсулот нархини оширади.
Владимир Демидов таҳлилчи
Унинг хулосасига кўра, жаҳон глобаллашуви кўплаб мамлакатлар ўз ишлаб чиқаришларидан воз кечиб, бошқа давлатлардан маҳсулот сотиб олишни афзал кўришган. Охир-оқибат Россия бозорда глобал ўйинчига айланди ва дунёни арзон энергия манбаларига боғлади.
Истиқболлари
Демидов фикрича, Украинадаги иссиқ фаза тез орада тугаса ҳам, Европа Россия нефтига нисбатан эмбаргони олиб ташлашга барибир рози бўлмайди. Унинг ҳисоб-китобларига кўра, бундай қадам камида яқин беш йил давомида ташланиши мумкин эмас.
Бундан ташқари, менимча, эмбарго нафақат ҳозиргидек денгиз таъминотига, балки Россиянинг барча нефтига ҳам тақиқ қўйилади. Тўғри, бу ҳолда, у бошқа Етказиб берувчилар орқали ва аралашмаларнинг бир қисми сифатида Европа бозорига киришда давом этади, бу эса яна нархларнинг ошишига олиб келади.
Владимир Демидов таҳлилчи
«Бундай ноаниқликдан келиб чиқиб, энергия инқирози қачон тугашини олдиндан айтиш жуда қийин. Ҳар ҳолда, Россия нефть оқимини Осиёга йўналтиришда фаолроқ бўлади, энергия ташувчилар эса қолдиқ асосида Европага етиб боради», — дея хулоса қилди таҳлилчи.
Аввалроқ Австрия канцлери Карл Нехаммер Европа Иттифоқи Россия газига эмбарго жорий этишдан бош тортганини тасдиқлаган эди. «Кеча ҳам бу аниқ эди, бугун яна айтаман. Газ эмбаргоси мавзуси бўлмайди. Германия канцлери Олаф Счолз буни аниқ айтди», деди Нехаммер журналистларга. Шунинг учун газ эмбаргоси кейинги санкциялар пакетида муҳокама қилинмайди», деди у.