Солиқ қўмитаси тўлов тизимларидан барча тўловларни фискализация қилишни талаб қилди. 1 ноябрдан бошлаб Payme, Click ва Apelsin Давлат солиқ қўмитасининг жорий қилган санкциялари туфайли тўловларни  тўхтатиб қўйди ва шошилинч техник ишларни бошлади. Мавжуд вазият Ўзбекистонда электрон тижорат ривожланишига зарар етказиши ва солиқ тўлашдан бўйин товлаш истагини кучайтириши мумкин.

Давлат солиқ қўмитасининг фискализация бўйича талаби туфайли тўлов хизматлари айрим тўлов турларини ўчириб қўйишига сабаб бўлди.

1 ноябрь куни тушдан кейин машҳур Payme, Click ва Apelsin тўлов иловалари тўловларни жойида амалга оширишни тўхтатди (ҚР-код, штрих-код, Телеграм каналларини сканерлаш ва бозор иловалари билан интеграция орқали). Apelsin иловаси ҳам боғланган Uzkard ва Humo карталари балансини кўрсатмай қўйди.

Payme иловаси фойдаланувчиларига билдиришнома юборди:

 “Ҳозирда Ўзбекистонда чакана савдо ва хизматлар кўрсатишда ҳисоб-китоб тартибини такомиллаштириш, яъни барча тўловларни фискаллаштириш (солиқ органлари барча тўловлар тўғрисида маълумот олиши учун – таҳр.) бўйича кенг кўламли ишлар олиб борилмоқда. Бу борадаги ишлар иқтисодиётдаги мавжуд бўлмаган пул айланмасини қисқартириш, шунингдек, бу борада самарали жамоатчилик назоратини амалга ошириш учун шарт-шароит яратишга қаратилган”.

1 ноябрдан Давлат солиқ қўмитаси томонидан тасдиқланган онлайн назорат-касса машиналари, тўлов ташкилотлари ва фискал маълумотлар оператори ўртасидаги ўзаро ҳамкорлик схемаси кучга киради.

“Тасдиқланган ўзаро ҳамкорлик схемасидан ҳар қандай четга чиқиш солиқ органлари томонидан санкциялар қўлланилишига олиб келади. Ушбу ҳолатлар туфайли жамоамиз зудлик билан техник ишларни амалга ошириши ва қуйидаги хизматларни вақтинча ўчириб қўйиши керак: маҳаллий тўловлар, ҚР-код орқали тўлов, Телеграм каналларида тўлов, Payme Go ва бошқа баъзи хизматлар”, — деди Payme.

Бозорлар билан интеграция

Давлат солиқ қўмитаси бозорлар билан интеграциялашганини маълум қилди. Хусусан, ўз товар ва хизматларини электрон тижорат платформалари (бозорлари) орқали сотаётган тадбиркорлар учун савдо операциялари тўғрисидаги маълумотларни Давлат солиқ қўмитасига электрон шаклда юбориш орқали фискал квитансияни онлайн тарзда шакллантириш имконияти яратилди.

Маълумот учун: Marketplase, Ўзбекистон қонунчилигига мувофиқ, харидорларга чекларни электрон шаклда жўнатиш функциясига эга бўлган, операторга уланиш имкониятига эга бўлган техник воситалардан фойдаланган ҳолда электрон тўлов ҳужжатлари орқали нақд ёки нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тизимидир. операторга тақдим этилган квитансия маълумотлари асосида фискал белгиларни онлайн тарзда қабул қилиш тизими ҳисобланади.

• Вазирлар Маҳкамасининг 943 сон қарорига мувофиқ, давлат реестрига киритилмаган бозор майдонидан фойдаланишга йўл қўйилмайди. Бозорга реестрга кириш учун Давлат солиқ қўмитасига мурожаат қилиш керак:
• Бозорлар фискал тушум маълумотларининг камида 5 йил сақланишини, фойдаланувчиларнинг шахсий маълумотларининг ҳимояси ва махфийлигини таъминлаши шарт.
• Қонун ҳужжатларида белгиланган талаблар ёки солиқ органларининг ахборот тизимлари билан интеграциялашувини таъминлаш тартиби бузилган тақдирда ҳуқуқбузарга нисбатан қуйидаги чоралар қўлланилади:
• Солиқ кодексининг 227-1 моддасига мувофиқ молиявий санкциялар (қонун ҳужжатларида белгиланган талабларни ёки фискал белгиларни кўрсатиш тартибини бузиш ...);
• Жиноят кодексининг 175 моддаси 6 қисми (солиқ тўловчи томонидан хизмат кўрсатувчи банкка солиқлар ва бюджетга ва давлат мақсадли жамғармаларига бошқа мажбурий тўловларни тўлаш учун тўлов топшириқномасини тақдим этмаслик ёки ўз вақтида тақдим этмаслик) мувофиқ маъмурий жазо қўллаш. Маъмурий жавобгарлик.
• Нима учун хизматлар онлайн тўловларни қабул қилишни ўчириб қўяди?
• Davletov.uz сайти хабарига кўра, ҚР кодли тўловлар тадбиркорлик субектлари учун электрон тўловларни қабул қилишнинг энг арзон варианти бўлган.
• “Чунки бунинг учун ҳеч қандай харажат йўқ эди – сиз тўлов тизимига уланишингиз, ҚР кодини принтерда чоп этишингиз ва нақд пулсиз тўловларни қабул қилишингиз мумкин. Бу нақд пулдан қочиш учун яхши имконият эди. Энди бу тадбиркор учун қўшимча харажат, истеъмолчи учун эса оғир. Яширин иқтисодиётга қарши курашиш мақсадида танланган бу чорани Давлат солиқ қўмитаси “қонун талаблари асосида ишлашимиз керак” деган ҳийла-найранглар билан беркитиб қўйиши мумкин”, деб ёзади у.
• Блоггернинг сўзларига кўра, бу қарор туфайли онлайн хизматлар ва онлайн тўлов тизимларининг ривожланиши зарар кўради. “Одамларнинг ўзи нақд пул билан ишлашга ўтади. Бир-иккита “ақлли одам”нинг ташаббуси билан қилинган шунча иш бир жойга кетади”, деди у.
• “Асахий” интернет-дўкони асосчиси Фируз Аллаев Давлат солиқ қўмитаси қарори “яна бир ноқулайлик” яратмоқда, деб ҳисоблайди.
•  “Мен сотувчидан чекни (бериши) талаб қилинишини ва ҳар бир савдо солиқ (органи) томонидан ҳисобга олиниши кераклигини тушунаман. Аммо тўлов тизими фақат тўловларни қабул қилиш воситасидир. Тўлов тизими худди терминал ёки нақд пул каби тўловларни қабул қилиш воситасидир. Улар товар сотмайди, шунчаки сотувчидан пул ечиб олади, яъни виртуал терминал ролини ўйнайди. Бундай ҳолатда улардан чек беришни талаб қилиш навбатдаги ноқулайликдир”, — деб ёзади у.

• Унинг фикрича, сотувчига умумий суммага чек бериш кифоя.

“Тўлов тизими олинган комиссиядан солиқ тўласин, аммо бу ишни мураккаблаштирмаслиги керак. Ҳозирги вазият солиқ тўлашдан бўйин товлаш истагини янада кучайтиради, деб қўрқаман. ҚР код ёрдамида тўловни картадан картага ўтказиш ёки шунчаки нақд пул билан алмаштириш мумкин”, – таъкидлади тадбиркор.