“Украина газ транспорти оператори” компанияси бош директори Сергей Макогон “Турк оқими” ишга тушиши билан Украина ҳар йили 450 миллион долларлик тушумдан маҳрум бўлишини билдирди.
Макогон расмий Киев бу соҳада янги бозорларни қидиришини айтиб ўтди.
“Мамлакатимиздан ўтган ушбу газ ўтказувчи қувурнинг имкониятларини бошқа етказиб берувчиларга таклиф қиламиз. Агар бу минтақада газ ресурслари пайдо бўлса ва Украинага импорт қилиш учун иқтисодий жиҳатдан мос келса, етказиб берувчилар бизнинг қувурлардан фойдаланиши мумкин бўлади”, деди у.
Макогон илгарироқ “Турк оқими”нинг ишга туширилиши Украина орқали ўтувчи Россия гази транзитини 2020 йилда 15 миллиард куб метрга қисқартиришини маълум қилганди.
Маълумот ўрнида
“Турк оқими” – 2020 йил 8 январ куни ишга туширилган газ ўтказувчи қувурлар тизими. Газ ўтказгичнинг сув остидан ўтган қисми Россиянинг Краснодар ўлкаси Анапа туманидаги Қора денгиз қирғоғидан бошланиб, Туркиянинг Киркларэли вилояти Визе туманидаги Кийикўй шаҳарчаси яқинида тугайди ва шу ерда қуруқликдаги қисмига уланади. Газ ўтказгичнинг умумий узунлиги 1 100 км бўлиб, унинг 910 кмлик асосий қувурлари Қора денгиз остидан ўтган.
Ушбу газ ўтказгич орқали бир йилда 31,5 миллиард куб метр газни транзит қилиш мумкин. Бунинг 15,75 миллиард куби Туркиянинг ўзи ва қисман Греция учун, қолган 15,75 миллиард куби эса Болқон ярим ороли бўйлаб Болгари ва Сербия, кейин эса Венгрия ва Словакия давлатларининг истеъмоли учун мўлжалланган.
“Турк оқими”нинг энг қуйи нуқтаси Қора денгиз сатҳидан 2 200 метр чуқурликдан ўтган.
“Турк оқими”ни қуриш ҳақидаги Туркия-Россия шартномаси 2015 йил 27 январда оғзаки тарзда келишиб олинган. Ундан кейинги икки давлат раҳбарлари ва мансабдор шахслари учрашувларида газ ўтказгичнинг йўналишлари, шартнома қиймати аниқланган. 2016 йил 10 октябрда Москвада президентлар – Ражаб Тоййиб Эрдўғон ва Владимир Путин ҳозирлигида Россия энергетика вазири Александр Новак ва унинг турк ҳамкасби Барот Албайроқ расмий шартномани имзолаши билан бу лойиҳани амалга ошириш бошланди.
Қурилиш ишлари Россия ҳудудида 2017 йил 7 майда бошланиб, 2019 йил 19 мартда сув остидан ўтган қисмнинг иккинчи учи Туркия ҳудудида қуруқлик қисмидан бошланувчи қувурга уланди. Айни шу жиҳатдан жаҳон рекорди ўрнатилди: бир кунда денгиз остида ўртача 6,27 км қувур ётқизилди. 2019 йил 18 октябрда қувурлардан бири газ билан тўлдирилди ва шу билан лойиҳа амалда якунланди.
Ишга тушишигача 7 миллиард АҚШ доллари сарфланган “Турк оқими”нинг расмий очилиш маросими 2020 йил 8 январ куни Туркия ва Россия президентлари иштирокида Истанбул шаҳрида бўлиб ўтди.