Ser Shon Konneri — afsonaviy va millionlab muxlislar uchun Jeyms Bond rolining eng yaxshi ijrochisi - 90 yoshida vafot etdi.

Shotlandiyalik aktyor birinchi bo‘lib 007'ni katta ekranda ijro etgan; u Bondning yettita filmida rol o‘ynagan.

Uning aktyorlik karerasi bir necha o‘nlab yil davom etdi, bu vaqtda u 70 dan ortiq filmda suratga tushdi. Konnerining ko‘p sonli mukofotlari qatorida "Oskar", BAFTA'ning ikkita mukofoti hamda uchta "Oltin Globus" bor.

Oltin Globus va Oskarni "G‘azablanmaganlar" filmidagi roli uchun olgan.

2000 yilda u qirollik ritsari unvoniga sazovor bo‘ladi. Shu yilning avgust oyida 90 yoshni qarshilagan edi.

"Shotlandiya abadiy" 

Shu bilan birga, Konnerining bolaligi Agent 007'ning hashamatli hayoti soyasida juda kam eslanadi. 

Tomas Shon Konneri 1930 yil 25 avgustda Edinburgda oddiy oilada tug‘ilgan. Uning katolik otasi fabrikada ishlagan va protestant onasi farrosh bo‘lgan.

 

Otasining ajdodlari Buyuk Britaniyaga XIX asr oxirida Irlandiyadan ko‘chib kelishgan. Yosh Tommining oilasi o‘ta tor sharoitda, bitta xonada, issiq suvsiz va hech qanday qulayliksiz yashagan.

13 yoshida u maktabni tark etdi va hech qanday kasbiy tayyorgarlikka ega bo‘lmaganligi sababli, oilaga qandaydir yordam berish uchun sut tashiy boshladi, g‘isht quydi, tobutlarni silliqladi.

Tez orada u Qirollik harbiy-dengiz floti xizmatiga kirdi. U qo‘llaridagi ikkita tatuirovka tufayli xizmatdan ketadi. Unda "Shotlandiya abadiy" hamda "Ona va ota" deb yozilgan.

 

Olti kishilik to‘da uning ko‘ylagini yirtib tashlamoqchi bo‘lganidan keyin u Edinburgga qaytib, tez orada o‘zini tanib bo‘lmaydigan shuhrat qozondi. U oltitaga qarshi yakka o‘zi turdi va kelajakdagi personaji ruhini aks ettirgan holda palto va sharafini himoya qildi.

"Adonisning tashqi qiyofasi"

Doimiy ish yo‘q edi, Tommi qo‘lidan kelganicha ishlashni davom ettirdi - u yuk mashinalarini haydab, qorovul va hatto Edinburg san’at kollejida model sifatida ishladi. Va o‘zi uchun bodibilding bilan shug‘ullandi.

Ayni paytda Konnerini hayotdan tortib olgan rassom Richard DeMarkoning ta’kidlashicha, u "juda chiroyli, Adonisning tashqi qiyofasi edi".

Konneri futbolni yaxshi ko‘rardi, bu murabbiy Mett Basbining e’tiborini tortdi va u "Manchester Yunayted" da o‘ynash uchun haftasiga 25 funt sterlingli shartnomani taklif qildi.

Ammo mahalliy teatrda hunarmandga aylangan Konneri to‘satdan dramatik san’at dunyosini kashf etdi va futbolchining davri qisqa, san’at abadiy degan xulosaga kelib, omadini sahnada sinab ko‘rishga qaror qildi.

Keyinchalik o‘zi aytganidek: "Bu mening eng aqlli qarorlarimdan biri edi".

1953 yilda bodibilder sifatida u "Janob koinot" tanlovida qatnashdi va u yerda "Tinch okeanining janubi" musiqiy filmida olomon sahnasi uchun jalb qilinishi to‘g‘risida bilib oldi. Keyingi yili u leytenant Bazz Adams rolini o‘ynadi.

Do‘stini Ibsen, Shekspir, Shou dramalari bilan ta’minlagan amerikalik aktyor Robert Hendersonning taklifiga binoan Konneri o‘zini o‘zi tarbiyalay boshladi va diksiya hamda notiqlik bo‘yicha saboq oldi.

Uning birinchi epizodik filmdagi roli 1954 yilda "Bahoriy siren" filmi bo‘ldi.

Ayollar uni sevadilar

1957 yilga kelib endi Tommi emas, Shon bo‘lgan Konneri kinodagi ilk bosh rolini ijro etdi. U karerasini yakunlayotgan bokschi haqidagi "Qonli pullar" filmida suratga tushdi. Kartina Hollivud afsonasi Jek Pelans ijro etgan "Og‘ir vaznli rekviyem" filmining Bi-bi-si tomonidan qayta ishlangan (rimeyk) varianti edi.

 

Film Pelans bilan remeyk qilinishi kerak edi, lekin u Londonga borishni rad etdi, keyin rejissyorning rafiqasi Shonni olib ketishni taklif qildi, bu fraza bashoratli bo‘lib qoldi: "Ayollarga u yoqadi..."

Bir yil o‘tgach, u Hollivudning birinchi go‘zali Lana Tyorner bilan "Boshqa zamon, boshqa makon" sevgi melodramasida suratga tushdi. Mish-mishlar ekrandagi film haqida emas, balki Tyornerning o‘sha paytdagi sevgilisi, mafiya sardori Jonni Stompanatoni g‘azablantirgan ikki aktyor o‘rtasidagi haqiqiy ishqiy munosabatlar haqida tarqaldi.

Mafiyachi filmni suratga olish maydoniga keladi va avtomat bilan tahdid qila boshlaydi. Konneri xotirjamlik bilan undan avtomatni tortib oladi va yordam yetib kelib Stompanato maydonchadan chiqarib yuborilguncha uni burab qo‘yadi.

Mening ismim Bond, Jeyms Bond

Keyin esa Bond davri keldi.

Iyena Fleming asari asosida film suratga olish huquqini qo‘lga kiritgan prodyuserlar Kabbi Brokolli va Garri Zalsmanlar agent 007 uchun aktyor izlashayotgan edi.

Ehtimoliy ijrochilar sifatida Richard Berton, Keri Grant, Reks Harrison va hatto britaniyalik oqsuyak lord Lukan nomzodi ko‘rib chiqildi.

 

Va yana bir bor ayol kishi yordam berdi - Brokkolining rafiqasi Dana prodyuserlarni Konnerini bunday rol uchun zarur bo‘lgan magnetizm va jalb qilish qobiliyatiga ega ekanligiga ishontirdi.

Kitob muallifi bu nomzodni ma’qullamadi. "Menga buyruq beroladigan ofitser Bond kerak, qandaydir katta-kaskadyor emas", - degan edi Fleming.

Brokkoli xotinini tinglashga qaror qildi va to‘g‘ri aytdi, keyinchalik Fleming olingan kadrlarni ko‘rib, Konneridan rozi bo‘ldi. U keyingi romanlarda hatto Bondning Shotlandiyadagi nasabini ham qo‘shgan.

Va Shonni aldangan agent rolida yanada ishonchli qilish uchun rejissyor aktyorni qimmat restoran va kazinolarga olib borib, uni yuqori jamiyatda qolishga o‘rgatish uchun do‘sti Terens Yanni yolladi.

Ammo Konneri, albatta, o‘zining jozibasini tashqi qiyofasidagi nafis sardonik tabassumi bilan birlashtirib, odamlarni o‘ziga jalb qildi.

O‘sha paytda ko‘plab tanqidchilarga bu yoqmadi, sharhlar dastlab yoqimsiz edi.

Biroq, jamoatchilik bu bahoga rozi bo‘lmadi: jinsiy sahnalar, raqiblarning janjallari, ekzotik joylarda otishma - bularning barchasi katta gonorar keltirgan birinchi "Doktor Nou" filmi uchun muvaffaqiyat kaliti bo‘ldi. Hamma kartina haqida gapira boshladi va hattoki AQSh prezidenti Jon Kennedi ham Oq uyda namoyish etish uchun film nusxasini buyurtirdi. 

Ushbu filmdan keyin "Bond" ning boshqa qismlari: "Rossiyadan muhabbat ila" (1963), "Goldfinger" (1964), "Fireball" (1965) va "Faqatgina ikki marta yashaysan" (1967) suratga olindi. 

Jadval zich va tasvirga olish ko‘pincha xavfli bo‘lgan. Bir marta, aktyor akula hovuzida filmni suratga olayotganda, ingichka pleksiglasdan qilingan ekran bo‘lganida, akulalardan biri darhol uni buzib tashlagan va Konneri qochishga majbur bo‘lgan.

Bu vaqtda Konneri boshqa rollarda - masalan, Xichkokda, "Marni" psixologik trillerida o‘ynashga ulgurgan.

"Siz faqat ikki marta yashaysiz" filmini suratga olish ishlari tugaguniga qadar Konneri Bonddan charchagan va u superqahramonning stereotipiga ega ekanligidan qo‘rqishni boshladi.

U "Bond" ning navbatdagi sonida - "Ulug‘vorning maxfiy xizmati to‘g‘risida" da suratga tushishdan bosh tortdi va bu rol avstraliyalik aktyor Jorj Lezenbiga nasib etdi.

Ammo Zalsman va Brokkoli hali ham Shon Konnerini qaytishga ishontirishdi, u yana "Olmos abadiydir" filmida (1971) paydo bo‘lib, o‘sha paytdagi rekord miqdordagi 1,25 million dollarga rozi bo‘ldi.

Konneri bu pullarni shotlandiyalik yosh aktyorlarini qo‘llab-quvvatlash uchun Scottish International Education Trust ochishga sarfladi.

Ushbu filmga munosabat bir xil emas edi: ko‘plab tanqidchilar juda xushchaqchaq ohang va hazilni yoqtirmadilar, bu keyinchalik Konnerining Bond rolidagi izdoshi - Rojer Murga xos belgi bo‘ldi.

Keyin Konneri do‘sti Maykl Keyn bilan Kiplingning "Qirol bo‘lishni xohlagan odam" (1975) hikoyasini ekranlashtirdi, ammo u o‘sha davrda asosiy rollarni ololmadi.

Hech qachon hech qachon dema

Ko‘p pullarini Ispaniyadan ko‘chmas mulk sotib olishga sarflagan Konneri yana bir bor Bond filmida o‘ynashga qaror qildi - bu safar "Hech qachon "hech qachon" dema" filmi edi.

Uning agenti 007 keksayib, qariroq va donoroq bo‘lgan, ammo supermenlik jasoratini yo‘qotmagan edi.

Film nomini Konnerining rafiqasi taklif qilgan, u eriga qandaydir tarzda "endi Bondni boshqa o‘ynamayman" deb qasam ichganini eslatgan.

Shundan so‘ng, u haqiqatan ham Bondga qaytib kelmadi, lekin aktyorlik faoliyatini davom ettirdi va hattoki Umberto Ekoning "Atirgulning ismi" romani asosidagi filmida o‘ynagan roli uchun BAFTA mukofotini oldi.

Bir yil o‘tgach, Brayan de Palmaning "G‘azablanmaganlar" trillerida irland politsiyachi roli uchun (shotlandcha talaffuzi bilan bo‘lsa ham) Konneri "Eng yaxshi ikkinchi darajali aktyor" yo‘nalishida Oskar mukofotiga sazovor bo‘ldi.

Stiven Spilbergning "Indiana Jons va so‘nggi salib yurishi" sarguzasht filmida Konneri qahramonning otasi Harrison Fordni o‘ynadi.

Bond shunga qaramay o‘zini aktyorlik karerasida his qildi: masalan, Konneri iste’fodagi ingliz maxfiy xizmatining zobiti rolini o‘ynagan "Qoya" (1996) filmida 007'ning ovozi aniq eshitildi.

Boshqa qator rollar ham bor edi, lekin 2006 yilda Konneri kutilmaganda Gendalfning "Uzuklar hukmdori" filmidagi rolni ijro etishdan charchagani va "hozir Hollivudda filmlar suratga olayotgan ahmoqlardan kasal bo‘lib qolgani" sababli rad etdi.

Yolg‘izlik yillari

Konneri hech qachon Hollivud turmush tarzini yoqtirmasdi, u Ispaniyada, Portugaliyada va Karib dengizida yashashni afzal ko‘rar edi, u yerda u golf o‘ynagan va Marokashda uchrashgan rassomi Mishelin Rokvebrun bilan tinch keksalikdan zavqlangan.

Uning birinchi nikohi, avstraliyalik aktrisa Dayan Silento bilan 1975 yilda xiyonat va suiiste’mollikda ayblanib, ajrashgan. Konnerining birinchi turmushidan aktyor Jeyson Konneri ismli o‘g‘il qolgan.

Chet elda yashaganiga qaramay, Shon Konneri Shotlandiyaga sodiq bo‘lib qoldi (garchi u bir vaqtlar yapon viskisi uchun reklama roliklarida suratga tushgan bo‘lsa ham).

U o‘zining ashaddiy xulq-atvori va jirkanchligini keltik ildizlari bilan izohladi.

"Menimcha, bu: hayotda biron bir narsaga erishish uchun siz o‘zingizni qoidalar asosida tutmasligingiz kerak. Aks holda, sizni yutib yuboradilar", - deb aytgan edi u.

U faqat 2000 yilda ritsarlik unvoniga sazovor bo‘lgan - mish-mishlarga ko‘ra, Leyboristlar hukumati Shotlandiyaning mustaqilligi uchun qilgan chiqishlaridan norozi bo‘lgan.

Hozir uning Bondi, albatta, eskirgan bo‘lib ko‘rinadi va bu personajning ayollarga bo‘lgan munosabatini yanada kuchaytiradi.

Ammo u hali ham XX asrning kino yulduzi standarti bo‘lib kelgan va shunday bo‘lib qolmoqda.

Konneri nafaqat har qanday aktyor faxrlanadigan ajoyib rollarni, balki "Tiriklar orasidagi eng buyuk shotland" unvonini ham bo‘sh qoldirib ketdi.