Belarusda 81% bilan Aleksandr Lukashenko g‘alaba qozongani haqidagi dastlabki saylov natijalari e’lon qilingandan so‘ng, ommaviy namoyishlar boshlandi va u tun bo‘yi davom etdi. Minskda OMON shovqinli granatalar, suv to‘plari va ko‘zdan yosh oqizuvchi gaz yordamida odamlarni tarqatib yubordi, namoyishchilar orasida qurbonlar ham bor. Ammo soat uchga qadar ham shahar norozilik markazi bo‘lib qoldi.
Minskda namoyishchilar uch nuqtada — ko‘pchilik G‘alaba bog‘idagi "Minsk - Qahramon shahar" steliga, namoyishchilarning ikkinchi guruhi - G‘alaba maydonida, uchinchi - Nemiga ko‘chasida to‘plandi.
Belorus Telegram kanallari har bir punktda namoyishchilar sonini "bir necha ming kishidan", jami "o‘n minglab" deya baholadi. Rossiyaning "MBX Media" nashri muxbirlari stelga besh ming kishi, Nemiga ko‘chasida esa 20 ming kishi to‘planganini xabar qildi. Biroq, barcha baholar ko‘zdan kechirilib, qorong‘ida va OMON bosimi ostida bo‘lgan namoyishchilarning doimiy harakati sharoitida amalga oshirildi.
Noroziliklar haqida ma’lumot asosan muxolifat Telegram kanallarida paydo bo‘ladi (eng kattalari Nexta Live, "Belarus golovnogo mozga", Tut.by yangiliklari). Minsk markazida Internet 21:00 dan beri ishlamadi, Belarus yangiliklar saytlari (shu jumladan rasmiy saytlar) ochilmadi.
Boshidanoq, politsiya namoyishchilarning har uchala yig‘ilish joylarida qattiq hibslarni amalga oshirdi, taxminan soat 22:00 atrofida shovqinli granatalar, 40 daqiqadan so‘ng esa ko‘z yoshlar sizdiruvchi gazlardan foydalanilayotgani to‘g‘risida birinchi xabarlar paydo bo‘ldi.
V rayone prospekta Pobediteley v Minske ispolzovali svetoshumovie granati. pic.twitter.com/qbHIestR4x
— TUT.BY (@tutby) August 9, 2020
OMONu vvalivayut i vvalivayut seryozno pic.twitter.com/hsqNvrZa3a
— Chay z varennem (@belteanews) August 9, 2020
Naturalnaya voyna protiv lyudey pic.twitter.com/a2sDVyZVWW
— Chay z varennem (@belteanews) August 9, 2020
Video insidenta v Minske, gde avtozak protaranil protestuyushix pic.twitter.com/zp9rVhzfd1
— Ruslan Leviyev (@RuslanLeviev) August 9, 2020
Tahminan 23:00 larda "Minsk - Qahramon shahar" stelidagi namoyishchilar ustiga yuk mashinasi haydab yuborildi.
OMONu vvalivayut i vvalivayut seryozno pic.twitter.com/hsqNvrZa3a
— Chay z varennem (@belteanews) August 9, 2020
Keyinroq, Telegram kanallarida yana bir yuk mashinasi namoyishdagilardan birini bosib o‘tgani videosi tarqaldi.
Vnimaniye! Video soderjit shokiruyushiy kontent.
— TUT.BY (@tutby) August 9, 2020
Avtozak sbil protestuyushego v Minske. O sostoyanii postradavshego poka nichego neizvestno. pic.twitter.com/bMIH4u7peD
Kechki soat 23:30 atrofida namoyishchilar Masherov prospektida to‘siqlar qurishni boshladilar, ammo ular 15 daqiqaga ham cho‘zilmadi.
Yarim tunda OMON namoyishchilarning ko‘pini G‘alaba maydoni va Nemiga ko‘chalari oldidagi steldan itarib yubordilar, ammo odamlar tarqalmadi, lekin yaqin atrofdagi xiyobonlar va ko‘chalarga chekinishdi. OMON bilan to‘qnashuvlar va shovqinli granatalarning portlashi ertalab soat ikkigacha davom etdi. Ertalab soat 1:15 da Belorus Ichki ishlar vazirligi vaziyatni nazorat ostiga olganini e’lon qilib, birinchi rasmiy bayonot berdi. RIA Novosti muxbirining Minsk vaqti bilan soat 2:30 da (4:30 tshv) xabar berishicha, norozilik namoyishlari shaharning turli burchaklarida bir necha alohida guruhlarga bo‘lingan.
Tarqalish paytida qurbonlar soni ma’lum emas. Nexta Telegram-kanaliga ko‘ra, to‘rt kishi reanimatsiyada. Belorus IIV matbuot kotibi Tut.by ga ertalab soat 2:30 da jabrlanganlar va hibsga olinganlar haqida ma’lumot ertalab olinishi mumkinligini bildirdi, chunki "voqealar hali ham davom etmoqda".
Vodomyot v Minske, lyudey ochen mnogo pic.twitter.com/B0LVJB86kb
— Chay z varennem (@belteanews) August 9, 2020
Vot tak viglyadit sentr Minska vecherom 9 avgusta.
— TUT.BY (@tutby) August 9, 2020
Foto: Dmitriy Brushko, https://t.co/SAPdczGoiG pic.twitter.com/ffFVONgyF7
Noroziliklar Belorusning boshqa shaharlarida ham bo‘lib o‘tdi. Bu yerda namoyishchilarning xatti-harakatlari rasmiylarning maksimal politsiya kuchlarini Minskka jalb qilinishi bilan osonlashdi. Muxolifat Telegram kanallarida Baranovichi shahridagi (aholisi 175,000) 8000 namoyishchidan qochib ketgan OMON va Brest viloyatidagi Kobrinda (52000 kishi yashaydi) o‘z qalqonlarini yerga tushirgan OMONchilar haqida videolarni e’lon qildi. Katta noroziliklar oltita viloyat markazlaridan kamida uchtasida - Brest, Grodno va Vitebskda bo‘lib o‘tdi.
Birlashgan muxolifat nomzodi Svetlana Tixanovskaya taxminan soat 1 larda xavfsizlik kuchlariga "ular xalqning bir qismi ekanligini yodda tuting" va zo‘ravonlikni to‘xtatish, hamda saylovchilariga provokatsiyalarning oldini olish talabi bilan murojaat qildi. "Men bilaman, belaruslar ertaga yangi mamlakatda uyg‘onishadi va ertaga faqat yaxshi xabar bo‘ladi. Iltimos zo‘ravonlikni to‘xtating. Birinchidan, ofitserlar, men buni qila olishingizni bilaman ”, dedi u.
Aleksandr Lukashenko oxirgi marta yakshanba kuni tushda, saylovda ovoz bergandan keyin jurnalistlar bilan suhbatlashgan. Shundan so‘ng u biron bir ochiq bayonot bermadi.