Dunyo miqyosidagi koronainqirozdan yo‘qotishlar pandemiyaning birinchi to‘lqini avjiga chiqqan paytdagidan kamroq bo‘ladi, ammo chorshanba kuni e’lon qilingan yaxshilangan prognoz urushdan keyingi butun tarix davomidagi misli ko‘rilmagan iqtisodiy pasayishni va’da qilmoqda.
Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkiloti (IHRT - OECD) ning boy mamlakatlar klubi uch oy avvalgi hisob-kitoblarni qayta ko‘rib chiqdi va endi global ishlab chiqarish va iste’mol bu yil 6 foizga emas, 4,5 foizga pasayib, kelasi yili 5 foizga tiklanishini kutmoqda.
"Bu juda ajoyib noaniqliklar orasida bitta aniq narsa bor: agar virus mavjud bo‘lmaganda dunyo juda ham qashshoqroq bo‘ladi", - dedi yangi prognozni taqdim qilgan IHRT bosh iqtisodchisi Lorans Bun.
Pandemiyaga qadar dunyo yiliga taxminan 3 foizga boyib borar edi va agar shunday davom etsa, 2021 yil oxiriga kelib 80 trillion global iqtisodiyot hozirgi prognozga qaraganda 7 trillion dollarga ko‘p bo‘lar edi. Ya’ni, koronavirus inqirozidan yo‘qotishlar Yevropaning ikkita yirik iqtisodiyoti: Germaniya va Fransiyaning to‘liq to‘xtashiga tengdir, deya qayd etadi IHRT.
Shunisi aniqki, hozirgi o‘sish suratida dunyo kelgusi yilning oxiriga kelib ham inqirozdan oldingi farovonlik darajasiga qaytmaydi, deb yozadi iqtisodchilar va retseptini taklif qilishadi: vaksina paydo bo‘lishidan oldin normal hayotga qaytish uchun virus bilan yashashni o‘rganish va hatto inqirozga qarshi davlat yordamini to‘xtatmaslik kerak, garchi u trillionlab dollarni tashkil etsa va allaqachon boy mamlakatlarning qarzlarining YaIMning o‘rtacha 15% ga ko‘payishiga olib kelsa-da.
"Lokdaun tugashi bilan, ijtimoiy masofalanish mumkin bo‘lgan hayot sohalarida ishbilarmonlik faolligi tiklandi. Ammo bundan xulosa qilish bejiz emaski, jahon iqtisodiyoti tushib ketganidek tez o‘sib boradi va tezda inqirozgacha bo‘lgan darajaga qaytadi", - deb yozadi iqtisodchi Lorans Bun.
Butun sanoat tarmoqlari chuqur inqirozda qolmoqda. Rejalashtirilgan reyslar soni bir yil avvalgi ko‘rsatkichning yarmiga teng, sayyohlik va ko‘ngil ochish sohalari hanuzgacha kutmoqda. Natijada, rivojlangan mamlakatlarda ish bilan band bo‘lgan har beshinchi odam ishsiz qolish xavfi tug‘diradi, deb hisoblaydi IHRT.
Va u inqirozga qarshi kurashda insoniyatning boshqa muammolari, avvalo iqlim o‘zgarishi va jamiyatdagi tobora ko‘payib borayotgan tengsizlik va tabaqalanish to‘g‘risida unutmaslikni so‘raydi. Vazifa juda katta bo‘lishi kerak: iqtisodiyotni tiklash, kelajakni qurish va o‘tmishga qaytmaslik.