Prokudin-Gorskiy haqida eshitganmisiz? 1863 yil Rossiyaning Vladimir guberniyasida tug‘ilgan Sergey Mixaylovich Prokudin-Gorskiy fotosuratchi, kimyogar, kashfiyotchi va noshir edi. U dunyoda birinchilardan bo‘lib rangli surat olishni yo‘lga qo‘ygan. 1917 yil inqilobidan keyin Fransiyaga muhojirlikka ketgan va 1944 yil o‘sha yerda vafot etgan Prokudin-Gorskiyning arxivida 4 000 dan oshiq turli mavzulardagi suratlar bo‘lgan. Afsuski, bugungi kungacha bu suratlardan 2 000 ga yaqinigina yetib kelgan va hozirda AQSh Kongress Kutubxonasida saqlanadi.
Prokudin-Gorskiyning asosiy fotosuratlari Rossiyadagi o‘sha davr hayotini aks ettirgan. Shu bilan birga u 1904-1916 yillar davomida Rossiya imperiyasi tarkibiga kiruvchi hozirgi Ukraina, Belroussiya, Gruziya, O‘zbekiston, Tojikiston, Qirg‘iziston, Ozarbayjon, Latviya, Finlandiyada; shuningdek, imperiya chegaralaridan tashqaridagi Fransiya, Turkiya, Shveysariya, Germaniya, Daniya, Italiya va Avstriya kabi mamlakatlarda bo‘lib, u yerlarda o‘zi muhim sanagan shaxslar, joylar suratlarini tarixga muhrlagan.
Prokudin-Gorskiy olgan fototasvirlar Chor Rossiyasi podshosi Nikolay II qo‘li ostidagi yerlar haqidagi loyihaning bir qismi bo‘lgan. Prokudin-Gorskiy Rossiya podshosiga tegishli bepoyon hududlarning rangli panoramasini tuzishni istagan.
Biz ushbu maqolada O‘zbekiston hamda qisman Turkmaniston va Qirg‘izistonning yuz yil avvalgi holatini ko‘rsatuvchi suratlarni tanlab oldik. Ularning mavzusi xilma-xil – Buxoroning mashhur va so‘nggi amiri Sayid Olimxondan tortib, uning zindonida yotgan zanjirlangan mahbuslargacha, dashtdagi ko‘chmanchilardan shahardagi savdogaru tilanchilargacha tasvirlangan.
Sergey Prokudin-Gorskiy olgan fotosuratlarning to‘liqroq ko‘rinishi bilan quyidagi videolavhamizda tanishishingiz mumkin.