Milliy aviakompaniya «O‘zbekiston havo yo‘llari»ning chiptalari narxlari qimmatliligi, xizmat ko‘rsatish darajasining pastligi har doim kompaniya mijozlarining noroziligiga sabab bo‘ladi. Forbes nashri aviakompaniyalarga xarajatlarni qisqartirish uchun 5 ta strategiyani taklif qildi.
1. Samolyot dizaynini optimallashtirish
Aviakompaniya parkini rejalashtirish juda murakkab ish. Bunda samolyotning yaroqlilik muddati, yoqilg‘i narxlari va o‘sish prognozlari inobatga olinishi kerak. Samolyot turi va dizayni ushbu jihatlarga, ayniqsa texnik xizmat ko‘rsatishga ta’sir qiladi. Aviakompaniyalar aviaparkni standartlashtirish samaradorlikni oshirishi, texnik xizmat va foydalanish xarajatlarini kamaytirishi mumkinligini ko‘rsatdi.
Mitsubishi SpaceJet ko‘rsatganidek, samolyotning o‘zi ham MRO (joriy va kapital ta’mirlab texnik xizmat ko‘rsatish) xarajatlariga ta’sir qilishi mumkin. SpaceJet aviatashuvchisi Pratt & Whitney PurePower dvigatellaridan foydalangan birinchi samolyot bo‘lib, odatiy turbofan dvigatellarga qaraganda 60 foizga kamroq turbinli havo ma’lumotlarini talab qiladi.
Samolyotning ilg‘or aerodinamikasi va qanotlari dizayni bilan birgalikda dvigatellar SpaceJet’ga o‘z sinfidagi eng kam yoqilg‘ini - atrof-muhit muammolarini hal etishni, shuningdek, har bir safar uchun xizmat ko‘rsatish va foydalanish xarajatlarini eng kam yetkazib beradi.
2. Baxtsiz hodisalardan saqlanish
Avariyalarni tahlil qilishga yordam beradigan «qora qutilar» deb nomlanuvchi samolyotdagi ovoz yozuv uskunalari o‘nlab yillar davomida ishlatilib kelinmoqda. Biroq, samolyotlarning holatini kuzatish tizimi (AHMS), ular yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan muammolar haqida ogohlantirish uchun ma’lumotlarni yig‘ib, tahlil qiladilar.
Ushbu tizimlar «to‘g‘ri» texnik xizmat ko‘rsatish muammolarini aniqlashi mumkin, va vaqt o‘tishi bilan AHMS ma’lumotlarini tahlil qilish muhandislarga yanada murakkab muammolarni oldindan aniqlashga imkon beradi. Qachon qismlarni almashtirish kerakligini va to‘liq tekshirish kerakligini oldindan aytib berish bu barchaga foydali bo‘ladi. Arzimagan texnik xato ham katta yo‘qotishlarga olib kelishi mumkin.
3. Ishda yuqori texnologiyalardan foydalanish
Samolyot ishlab chiqarishda allaqachon foydalaniladigan robotlar tizimi aviaparklarning texnik xizmat ko‘rsatish xonalariga ham kirib kelmoqda.
Germaniyaning Lufthansa aviakompaniyasi, MRO robot tizimlarini, shu jumladan ilg‘or sensorlar yordamida dvigatel qismlarida raqamli yoriqlarni tekshirishni amalga oshiradigan robotni ishlab chiqmoqda.
Odatda, texnik xizmat ko‘rsatish muhandislari bu vazifani rangli bo‘yoq yordamida bajaradilar. Muqobil texnik xizmat ko‘rsatish, joriy ta’mirlash va kapital ta’mirlash bo‘yicha yetakchi o‘rinni egallagan Air New Zelland o‘z samolyotlarini tekshirish uchun uchuvchisiz samolyotni sinovdan o‘tkazmoqda. Ushbu usul samolyotni tekshirish vaqtini olti soatdan bir va ikki soatgacha qisqartiradi.
Yevropada EasyJet va Thomas Cook aviakompaniyalari, shuningdek, yadroviy reaktorlar uchun yaratilgan avtonom dron yordamida sinovsiz uchuvchilik tekshiruvlarini o‘tkazdilar.
Ta’minot jarayonini tezlashtirish bilan bir qatorda dronlardan foydalanish inson muhandislari uchun xavfni kamaytiradi. Samolyotga chiqishning o‘rniga ular dronning yuqori aniqlikdagi rasmlarini ko‘rib chiqishlari mumkin.
Bundan tashqari, 3D ishlab chiqarish tezkor ravishda samolyot operatorlari va texnik xizmat ko‘rsatish kompaniyalari uchun muhim vositaga aylanadi.
Masalan, kompaniyalar polimer qismlarga buyurtma berish va almashtirishni kutish o‘rniga, ushbu qismlarni buyurtma asosida ishlab chiqarish uchun 3 o‘lchovli printerlardan foydalanishlari mumkin.
4. Yuqori malakali ishchi kuchiga ega bo‘lish
Robotlardan tobora ko‘proq foydalanishga qaramay, inson omiliga ehtiyoj ortib bormoqda. Boingning 2019 yil uchun chiqargan hisobotiga ko‘ra, kelgusi yigirma yil ichida dunyo miqyosda 769,000 yangi texnik muhandislarga ehtiyoj seziladi.
Faqatgina Qo‘shma Shtatlarda mexaniklarning 30 foizi nafaqaga chiqish yoshiga yaqin yoki ularga yaqin bo‘lgan muhandislar ularni almashtirish uchun yetarli malakaga ega emaslar. Bu global aviakompaniya parkini kengaytirish va modernizatsiya qilishga tahdid solmoqda.
Ba’zi bir prognozlar 2027 yilga kelib mexanika ta’minoti va ularga bo‘lgan talab o‘rtasidagi tafovut AQShda 9 foizga yetishi mumkinligini taxmin qilmoqda. Muammo sanoatning o‘sishi va talabning o‘sishi sodir bo‘layotgan Osiyoda yanada og‘irroq bo‘lishi mumkin.
Ushbu kamchilik texnik xizmat ko‘rsatish narxini oshirishi va aviakompaniyalarni bekor qilinish va kechikib ketishining oldini olish uchun ko‘proq zaxira samolyotlarni saqlashga majbur qilishi mumkin.
Ushbu bo‘shliqni bartaraf etish uchun samolyot ishlab chiqaruvchilari, operatorlari va MRO provayderlari samolyotlarga xizmat ko‘rsatish doimiy rivojlanishni taklif etadigan turli xil ish ekanligini namoyish etib, muhandislik qobiliyatlarini jalb qilishlari va tarbiyalashlari kerak.
Masalan, Mitsubishi Heavy Industries (MHI) guruhi, SpaceJet ortidagi ko‘p tarmoqli sanoat firmasi muhandislarga global tashkilotning turli qismlarida o‘z tajribalarini kengaytirishga imkon beradi.
5. MRO provayderlari bilan samarali ishlash
Ta’minotchilar aviakompaniyaning biznes strategiyasining ajralmas qismidir. MRO provayderi va aviakompaniyasi o‘rtasidagi hamkorlikning mustahkamligi juda muhimdir.
Aviakompaniyalar majburiy texnik ko‘rikdan o‘tishi juda muhimdir. Aviakompaniyaning ehtiyojlari va talablarini tushunadigan (va yuqorida aytib o‘tilgan muammolarni hal qilish bo‘yicha istiqbolli strategiyaga ega) MRO provayderini topish samarali va foydali munosabatlarni o‘rnatish uchun juda muhimdir.
Bunday dinamik va raqobatbardosh sohada rivojlanib borayotgan aviakompaniyalar doimiy ravishda innovatsiyalarni amalga oshiradigan va o‘rtacha darajadan oldinda turadigan kompaniyalar bo‘lib, ularga o‘zlarining qarashlarini amalga oshirishga yordam beradigan kuchli hamkorlik aloqalarini o‘rnatadilar.