Бир неча кун олдин ўз ҳудудида коронавирус тарқалишини тан олган Шимолий Кореяда аллақачон миллионлаб ҳолатлар бўлиши мумкин. Шимолий Корея ҳукумати эмлаш амалга оширилмаган мамлакатда коронавирус тарқалишини назорат қилиш мақсадида армияни жойлаштирди.

Шимолий Корея етакчиси Ким Чен Ин соғлиқни сақлаш ходимларини танқид қилди ва ўз қўл остидагиларига вирус тарқалишини тўхтатишни ва армияга дори-дармонларни етказиб беришга ёрдам беришни буюрди.

Давлат оммавий ахборот воситалари «грипп» билан касалланган миллиондан ортиқ фуқаролар ҳақида хабар беришмоқда, аммо коронавирус ҳақида эмас. Улардан 50 га яқин киши вафот этган, аммо қанча одам covid билан касаллангани номаълум. Шимолий Кореяда лабораториялар кам бўлганлиги сабабли, тасдиқланган covid ҳолатлари сони ҳам кам.

Шу билан бирга, миллий блокировкани жорий этган Шимолий Корея инфекцияга айниқса мойил бўлиши мумкин, чунки эмлаш бўлмаган ва соғлиқни сақлаш тизими айни пайтда аянчли ҳолатда.

Шимолий Корея давлат матбуотига кўра, Ким Чен Ин ўтган ҳафта охирида Сиёсий бюронинг фавқулодда йиғилишини чақирган ва унда у соғлиқни сақлаш ходимларини танқид қилган. У, шунингдек, «Пхенянга дори-дармон етказиб беришни зудлик билан барқарорлаштириш» учун ҳарбий шифокорлардан фойдаланишни буюрди.

Мамлакатда covid инфекциясининг биринчи ҳолатлари ўтган ҳафта эълон қилинди, аммо мутахассислар вирус у ерда илгари ҳам бўлган деб ҳисоблашади.

Халқаро ҳамжамият, ўз навбатида, ўтган йили Шимолий Кореяга миллионлаб дозаларда AstraZeneca ва Хитойда ишлаб чиқарилган вакциналарни таклиф қилди, аммо Пхенян 2020 йил январь ойи бошидан бери барча чегараларни ёпганлиги сабабли вазият назорат остида эканлигини даъво қилди.

Шимолий Корея бугун бутун дунё 2020 йил бошида турган жойда. Коронавирус эмланмаган, иммунитетга эга бўлмаган ва касалликни даволаш имкониятлари жуда чекланган популяцияларда тез тарқалмоқда.

Фарқи шундаки, Шимолий Кореяда тайёргарлик кўриш учун вақт бор эди, лекин улар кам иш қилишди. Бунинг ўрнига, барча саъй-ҳаракатлар вирусни мамлакатга киритмасликка қаратилди.

Мамлакат унга таклиф қилинган вакциналарни уларга керак эмаслигини айтиб, рад этди. Энди улар керак, лекин, эҳтимол айни пайтда вакцина топиш муаммо бўлиши мумкин. Мутахассисларнинг таъкидлашича, ҳозирча асосий вазифа вакциналар эмас, балки аллақачон касал бўлган одамларга ёрдам берадиган вирусга қарши дориларни топиш.

Аммо бунинг учун Шимолий Корея ёрдамни қабул қилиши керак ва у ҳали бундай ёрдам сўрамаган ва Жанубий Кореянинг вакцина билан таъминлаш таклифини жавобсиз қолдирган..

Умуман олганда, Пхенян Жанубий Корея ёрдамини қабул қилиши даргумон. Агар таклиф БМТ каби халқаро ташкилотдан тушса, бу унинг учун анча маъқулроқ бўларди, ҳаттоки ўша Жанубий Корея юклари қайта қадоқланиб, айланма йўл билан жўнатилади.

Шимолий Корея ёрдам ва тиббий буюмларни қабул қилишни хавф остига қўйишни истамайди, чунки бу ёрдамни тарқатиш ва эмлашни амалга ошириш учун чет элликларни мамлакатга киритиши кераклигини англатади. Бироқ, у ҳар куни ўлим ва инфекциялар ҳақида хабар бериши унинг ёрдамга муҳтожлигини ва буни кутаётганини кўрсатади.

Лондон университетининг Осиё ва Африка тадқиқотлари мактаби (SOAS) профессори Ҳазел Смитнинг сўзларига кўра, ўтмишда Шимолий Кореяда SARS ёки Эбола каби эпидемияларга қарши кураш стратегиясининг асосий элементи қаттиқ карантин бўлган.

Аммо вирус Шимолий Кореяга етиб борганидан сўнг, уларда ташкилий инфратузилма йўқлиги ва энг керакли нарсалар – дезинфекциялаш воситалари, электр энергияси ва ҳатто тоза сув ҳам етишмаслиги маълум бўлган эди.

«Эпидемия ҳали ҳам бошланганидан кейин улар вазиятни назорат остида ушлаб туриш ва беморларни даволашда қийинчиликларга дуч кела бошладилар», деди профессор Смит суҳбатда.

Шимолий Корея Жанубий Корея ва Хитой билан чегарадош, иккаласи ҳам узоқ вақтдан бери коронавирус эпидемияси билан курашиб келган ва Хитой энди Омиcрон вариантини ўз ичига олиши учун йирик шаҳарларда блокировкаларни тўлиқ жорий қилди. Жанубий Корея, агар Пхенян сўраса, шимолий қўшнисига барча зарур ёрдам, жумладан, вакциналар, тиббиёт ходимлари ва тиббий асбоб-ускуналар юборишни таклиф қилган.

Шимолий Корея раҳбарининг ўзи шанба куни тез тарқалаётган вирусни «катта фалокат» деб атади. «Эпидемиянинг тарқалиши мамлакатимиз ташкил топганидан бери урган энг катта зарбадир», деди у.

Пандемия инсон саломатлигига бевосита таҳдиддан ташқари, мамлакатда яна бир озиқ-овқат инқирозини келтириб чиқариши мумкин.

1990 йилларда КХДР аллақачон очарчиликни бошидан кечираётган эди ва ҳозир ҳам, Жаҳон озиқ-овқат дастурига кўра, 25 миллион кишидан 11 нафари сурункали тўйиб овқатланмайди. Энди, агар деҳқонлар касаллик туфайли далада ишлай олмаса, оқибати, таҳлилчиларга кўра, энг ачинарли бўлиши мумкин.