Жаҳон банки 2022 йилда Россия ялпи ички маҳсулоти 4,5 фоизгача пасайишини башорат қилмоқда, дейилади Европа ва Марказий Осиё минтақаси иқтисодиётига бағишланган ҳисоботда.
Ҳисобот муаллифлари қайд этишларича, прогноз кучли фискал чоралар ва энергия нархининг ошиши туфайли янгиланди, бу эса бюджет даромадларини оширишга ёрдам берди.
"Фавқулодда сиёсат чоралари иқтисодий инқирознинг олдини олган бўлсада, санкциялар таъсири вақт ўтиши билан кучайиши кутилмоқда", - дейди экспертлар.
Ўқинг қизиқ: Лиз Трасс Британия фонд бозоридаги кўп миллиард долларлик йўқотишларда айбланмоқда.
2023 йилда Россия ялпи ички маҳсулоти 3,6 фоизгача пасаяди. Жаҳон банки мамлакат иқтисодиётига салбий таъсир кўрсатадиган омиллар қаторида кўплаб хорижий компанияларнинг Россия бозоридан чиқиб кетиши, келажакнинг ноаниқлиги ва аҳолининг реал даромадларининг пасайиши, натижада талабнинг пасайиши қайд этилган.
2024 йилда Россия иқтисодиёти 1,6 фоизга (олдинги прогнозда - 2,2 фоизга) ўсишга ўтиши кутилмоқда.
Шу билан бирга, ўрта ва узоқ муддатли ўсиш жуда паст бўлади, чунки Россия ишлаб чиқаришнинг асосий манбаларидан фойдаланиш имкониятини йўқотди.
Ўқинг қизиқ: Наполеон Хиллнинг “Муваффақиятга эришиш учун сеҳрли нарвон”и.
Сентябрь ойи охирида Россия Федерацияси Иқтисодий ривожланиш вазирлиги Россия иқтисодиётининг ҳолати бўйича ўз прогнозини эълон қилди. Департамент 2022 йилда мамлакат ялпи ички маҳсулоти 2,9 фоизга қисқаришига ишонмоқда (илгари департамент 4,2 фоиз бўлиши ҳақида тахмин қилинган эди).
Бундан ташқари, иқтисодий таназзулнинг пастки нуқтаси тўртинчи чоракда ўтади, шундан сўнг ўсиш суръатларининг силлиқ тикланиши кузатилади. "2024-2025 йилларда ички талаб – истеъмол ва инвестицияларнинг ўсиши ҳисобига ялпи ички маҳсулот йилига ўртача 2,6 фоизга ўсади", — деди бошқарма бошлиғи Максим Решетников.
Иқтисодий ривожланиш вазирлиги 2022 йил охирида инфляция 12,4 фоизни ташкил қилади, деб тахмин қилмоқда. Шу билан бирга, 2023 йилда у 5,5 фоизгача секинлашади, 2024-2025 йилларда эса 4 фоизлик мақсадли даражада бўлади. Ишсизлик ҳам пасайишни бошлайди ва 2022 йил охирида 4,5% дан кейин келгуси йилда 4,4% га етади.
Украинадаги иқтисодий қулаш
Россия махсус операцияси бошланганидан кейин Украинанинг 44 миллионлик аҳолисининг учдан бир қисми мамлакатни тарк этган. 2022 йилда ялпи ички маҳсулот 35 фоизга пасайди, ижтимоий, ишлаб чиқариш ва инфратузилма ҳудудларини тиклашга бўлган эҳтиёж, Жаҳон банкининг ҳисоб-китобларига кўра, камида 349 миллиард долларни ташкил этади, бу 2021 йилдаги ялпи ички маҳсулотнинг 1,5 баробаридан кўпдир.
Ўқинг қизиқ: Tesla ўз рекордини қайта янгилади.
Украина иқтисодиётидаги ўсиш 2023 йилда тикланиши кутилмоқда, аммо заиф бўлиб қолмоқда, тикланиш ҳаракатлари фақат прогноз даврининг охирига келиб тезлашиши кутилмоқда.
"Урушнинг оқибатлари нафақат қисқа муддатда, яъни иқтисодий фаолият ишлаб чиқариш қувватларини, қишлоқ хўжалиги ерларини йўқ қилиш ва ишчи кучининг қисқариши билан қопланади, айниқса қочқинлар қайтмаса, бу тобора кучайиб бориши мумкин", - дейди таҳлилчилар.
Қашшоқлик чегарасидан паст бўлганлар сони (киши бошига кунига 6,85 доллардан кам) 2021 йилдаги 5,5 фоиздан 2022 йилда 25 фоизгача кўтарилиши прогноз қилинмоқда.
Россия энергияси
2023 йилда Россия Федерациясидан Европа Иттифоқи мамлакатларига энергия етказиб беришни тўхтатиш ушбу давлатларнинг ялпи ички маҳсулотини 1,2 фоиз пунктга "пасайтирилиши" мумкин. Украинадаги можаронинг энг ҳалокатли иқтисодий оқибатлари Россия импортининг кескин камайиши фонида ёқилғи нархининг ошиши бўлди. Шу билан бирга, инфляция босими ўсишда давом этмоқда, дея таъкидлайди ҳисобот муаллифлари.
Европа Марказий банки 2011 йилдан бери биринчи марта июль ойида асосий ставкасини (50 базавий пунктга) ошириш ва сентябрь ойида фоиз ставкаларини 75 базавий пунктга ошириш орқали инфляцияни жиловлаш бўйича саъй-ҳаракатларни кучайтирди.
Ўқинг қизиқ: АҚШ ва Россия ўртасидаги савдо ҳажми камайди.
Сўнгги ҳафталарда Россия Европага табиий газ етказиб беришни номаълум муддатга тўхтатганини эълон қилгач, "Европада энергия нархи шоки" хавфини кескин оширди.
"ЕИ август ойига қадар блокка табиий газ захираларини 80 фоиздан кўпроқ тўлдириш имконини берувчи воситалар тўпламидан фойдаланган ҳолда танқисликни бироз қоплашга муваффақ бўлди", деб хулоса қилишади экспертлар.