Шимолий Корея етакчиси Ким Жонг Ин АҚШ билан музокаралар тўхтаб қолгани учун мамлакат ядро синовлари ва ракеталарни учиришни қайтадан бошлашга тайёрлигини айтди. Кимнинг бу баёноти ҳар йилнинг сўнгги кунларида Пхенянда ўтадиган Коммунистик партия етакчиларининг тўрт кунлик съездидан кейин янгради.
КХДР (Корея Халқ Демократик Республикаси) давлат нашрлари тарқатган маълумотга кўра, АҚШ Жанубий Корея билан ҳамкорликда ҳарбий машқлар ўтказаётган ва Пхенянга қарши санкциялар қўллаётган бир вақтда мамлакат ҳукумати буёғига ўзини тийиб турмоқчи эмас.
“Бундай шароитда бизда келишувларни бир томонлама бажаришга асос қолмайди. Келишувда иккинчи томон ҳам қатнашиши керак. Бу ҳолат бизнинг ядро қуролидан қуролсизланиш ва уни тарқатмаслик учун қилаётган ҳаракатларимизга зарба беради”, деб иқтибос келтирмоқда Корея Марказий Телеграф Агентлиги Ким Жонг Индан.
У яна “дунё яқинда КХДРнинг янги стратегик қуролини кўриши” билан таҳдид қилган, аммо тафсилотларга тўхталмаган. Ким Жонг Инга кўра, АҚШ томонидан қўлланган “санкциялар яқин орада бекор қилинишига умид йўқ”, шунинг учун Шимолий Корея халқи “камарларни мустаҳкамлаб туриши” керак.
Шу билан бирга Ким Жонг Ин ўз баёнотида бирон марта ҳам АҚШ президенти Доналд Тармп ва Жанбуий Корея номини тилга олмаган. Мутахассисларга кўра бу Кимнинг аввалги баёнотларига қараганда анча юмшоқ мурожаат бўлган.
NK News сайти таҳлилчиси Чэд О'Кэрроллнинг Би-Би-Сига айтишича, Шимолий Корея етакчисининг баёнотида 2018 йил апрелида имзоланган, ядро синовлари ва узоқ масофага ракета учиришга мораторий ўрнатилган битимни бекор қилиш ҳақида гап кетмаяпти. “Кимнинг баёнотида бунинг ўрнига АҚШнинг ҳаракатларига жавоб сифатида яқин ҳафталар ва ойлар ичида қилиниши мумкин бўлган синовлар ҳақида айтилган”, дейди у.
Мутахассиснинг фикрича, бу баёнот сайловолди кампанияси арафасида турган Трамп учун яхши “совға” эмас – КХДРнинг янги ядро синовлари АҚШ ташқи сиёсатда йирик мағлубиятга учраганини билдиради.
“Ким Жонг Иннинг бугунги гаплари Вашингтонга шундай ишора беради: “Агар сизлар сайлов олдидан ракета синовларини кўришни истамасангиз, унда бизга тезроқ, кўпроқ ён беринг”, дейди О'Кэрролл. Унинг фикрига кўра, АҚШ бу босимга дош беролмайди, чунки “келаётган йилда вазият анча таранг бўлади”.
АҚШ қандай жавоб берди?
Доналд Трамп Флорида штатида журналистларга интервю бераётганида Ким ўзининг (келишувдаги) ваъдаларига амал қилишига ишонишини айтди. “Мен уни сўзига амал қиладиган одам деб ўйлайман”, деди у.
АҚШ Давлат котиби Майк Помпео ҳам “КХДР уруш эмас, тинчликни танлашига умид қилишини” айтди.
“Агар Ким президент Трампга берган ваъдасини бузса, унда бу жуда афсусланарли иш бўларди”, деди Помпео Би-Би-Сига берган интервюсида.
“У бу ваъдасини президент Трамп йирик кўламдаги ҳарбий машғулотлар ўтказмасликка рози бўлгани ортидан берган. Биз ўз ваъдамизда турибмиз. У ҳам ўз ваъдасида туришига умид қиляпмиз”, деб қўшимча қилди Давлат котиби.
Ҳаммаси нимадан бошланганди?
– 2017 йили КХДР АҚШ қирғоқларигача етиб бориши мумкин бўлган ядро қурилмалари ва ракеталарини синовдан ўтказди
– 2018 йил 1 январ куни Шимолий Корея (КХДР) етакчиси Ким Жонг Ин АҚШ ва Жанубий Корея билан мулоқотга тайёрлигини айтди
– 2018 йил июнда Ким ва Трамп Сингапурда тарихий музокара ўтказди, унда КХДРнинг ядро қуролидан холи бўлиши ҳақида ўта умумий мазмундаги келишув бўлди
– Ким Жонг Ин Жанубий Корея президенти Мун Чже Ин билан ҳам бир неча бор учрашув ўтказди, улардан бири КХДР ҳудудида бўлди
– 2019 йил февралда Ким Вьетнамда иккинчи марта Трамп билан учрашди, бироқ бу учрашув ҳеч қандай келишувларсиз, муддатидан олдин тугади
– 2019 йил июн ойида Трамп ва Ким ўртасида яна бир рамзий учрашгув бўлди, бу сафар Трамп КХДР ва Жанубий Корея ўртасидаги демилитаризация қилинган ҳудудга келди.
Аммо ўтган йилнинг иккинчи ярмига келиб, АҚШ ва Шимолий Корея муносабатлари яна ёмонлашди. 2019 йил май ойидаёқ КХДР яқин масофага учадиган ракеталар синовини қайта бошлаганди, икки томоннинг баёнотларида яна адоватли сўзлар пайдо бўлди.
Пхенян расмий Вашингтон йил охиригача санкцияларни юмшатмаса, унда АҚШ “рождество учун ёқимсиз совға олишини” айтди. Бироқ Америка ҳукумати “аввал КХДР ўзининг ядро дастуридан тўлиқ воз кечиши керак”лигини айтиб, санкцияларни бекор қилишдан бош тортди.